DGR İngilizce açılımı Dangerous Goods Regulations’dır ve Türkçe karşılığı Tehlikeli Mallar Kuralları olarak geçer.
Tehlikeli mal tanımı ADR kapsamında ulusal olarak kabul görmüş bir tanıma sahiptir. Buna göre ‘Kimyasal ve fiziksel yapısı itibariyle elde edilmesi, işlenmesi, saklanması, paketlenmesi, kullanılması, atılması ve taşınması çevreye, insanlara ve doğa hayata zararlı olabilecek tüm maddelerdir.’.
Bazı maddeler uçakta taşınamayacak kadar tehlikelidir, bazıları sadece kargo uçaklarında taşınabilir, bazıları ise hem kargo hem yolcu uçağına kabul edilir. Hava yolu ile taşınacak tehlikeli maddelere belirli sınırlamalar ve kurallar getirilmiştir. Bu kurallar ise DGR olarak açıklanmaktadır.
IATA’ya üye havayolları 1953 yılında, her türlü madde ve malzemenin havayoluyla taşınması taleplerinin artması ve artış neticesinde taşınan her şeyin kontrol altına alınmadığı takdirde yolcunun, uçuş ekibinin, uçağın ve taşınan diğer malzemelerin emniyetini ciddi olarak etkileyebileceğini belirledi. Bunun sonucunda eldeki verilerle her türlü malzeme, miktar, paketlenme ve taşınma şartları anlamında değerlendirilerek 1956 yılında ilk “IATA Dangerous Goods Regulations (IATA Tehlikeli Maddeler Kuralları)” kitabı yayınlandı.
DGR Paketleme:
Tehlikeli malların havayolları ile taşınmasında bir paketleme işlemi yapılmaktadır. Paketleme türleri ve tehlikeli mallar farklı olsa da uyulması gereken bir paketleme hükümleri vardır.
Tehlikeli Malları hava yoluyla taşımak için Uluslararası Hava Taşımacılığı Birliği’nin (IATA), Tehlikeli Mallar Düzenlemeleri (DGR) uyarınca genel paketleme hükümlerine uyulmalıdır. Genel paketleme talimatları haricinde bazı sınıflar için özel paketleme hükümleri bulunmaktadır. Örneğin Patlayıcılar olarak geçen Sınıf 1 maddeleri ve Radyoaktifler olarak geçen Sınıf 7 maddelerinin kendi içlerinde özel paketleme hükümleri vardır ve eğer hava yollarıyla yapılacak bir taşımada bu sınıflar bulunuyorsa bu özel paketleme hükümlerine uyulmalıdır.
IATA DGR Bölüm 5.0.2 Uyarınca Genel Paketleme Hükümleri
- Yükleme-boşaltma ve taşıma için normal koşullara dayanabilecek kaliteli ambalaj kullanılmalıdır.
- Paketler, herhangi bir içerik kaybını önleyecek şekilde oluşturulmalı ve kapatılmalıdır.
- Paketler, üreticinin özelliklerine göre kapatılmalıdır.
- Paketin dışında tehlikeli kalıntılar olmamalıdır.
- Emiciler de dahil olmak üzere paket, içeriğiyle uyumlu olmalıdır.
- Hava taşımacılığı sırasında yaşanan sıcaklıklar nedeniyle yumuşayan, kırılgan veya geçirgen hale gelebilecek malzemelerden yapılmış ambalajlar kullanılmamalıdır.
- Ahşap ambalaj malzemeleri, 15 No.lu Bitki Sağlığı Önlemleri için Uluslararası Standartlara ( ISPM15) ve 2004/102/EC AB Komisyonu Direktifine uygun olmalıdır.
- Paketleme ve kapatma yöntemi, aşırı sıcaklık ve titreşimleri dikkate almalıdır.
- İç ambalajdaki sıvılar bir kapatma aracına (örneğin bant, sürtünme manşonları) sahip olmalı veya sızdırmaz bir astarın içine yerleştirilmelidir.
- Sıvıların paketi 130°F’de tamamen doldurmaması için yeterli kafa boşluğu sağlanmalıdır.
- Sıvı ambalajları, IATA DGR bölüm 5.0.2.9’da belirtilen basınç farkını üreten bir iç basınca sızıntı olmadan dayanabilmelidir.
- Taşıma sırasında sıvı hale gelebilecek katılar için ambalaj, maddeyi sıvı halde içerebilmelidir.
- Farklı tehlikeli maddeler, uyumlu oldukları sürece tek bir pakette birleştirilebilir; kullanılan iç ambalaj ve miktar limitleri, her bir geçerli paketleme talimatında belirtilenlere uygundur; kullanılan dış ambalajın tüm geçerli ambalaj talimatlarına uygun olması; ve ambalaj, ambalajın içerdiği en kısıtlayıcı tehlikeli mal ambalajlama grubu için spesifikasyon performans standartlarını karşılaması gerekir fakat bu durum için bir Q değeri hesaplaması gerekebilir.
- Kombinasyon paketleri için (iç ve dış paket) İç ve dış ambalajlar arasında tamponlama sağlanmalıdır. Sıvılar dik olmalı ve dış ambalajın karşılıklı iki tarafına yönlendirme ok etiketleri veya işaretleri yerleştirilmelidir.
- Farklı iç ambalaj türleri ile test edilmiş dış kombinasyon paketleri, çeşitli iç ambalajlar içerebilir. Eşdeğer bir performans seviyesi korunursa, aşağıda açıklandığı gibi başka ambalaj testi yapılmadan iç ambalaj varyasyonlarına izin verilir:
Herhangi bir boşluğu doldurmak için yeterli yastıklama kullanıldığı sürece daha az iç paket kullanılabilir
Eşdeğer veya daha küçük boyuttaki iç ambalajlar, şekil olarak benzer oldukları ve test edilen iç ambalajlarla aynı veya daha küçük açıklıklara ve benzer kapaklara sahip oldukları sürece kullanılabilir; inşaat malzemesi darbeye/kuvvete karşı eşit direnç sunar; boşlukları doldurmak için yeterli yastıklama malzemesi kullanılır; ve iç ambalajlar, test edilen ambalajdakiyle aynı şekilde yönlendirilir.
- Dış paketlerin, sürtünme nedeniyle tehlikeli ısı oluşumuna izin vermemelidir.
- DGR’de yetkilendirilmedikçe, paketlerin havalandırılmasına izin verilmez (örneğin, kuru buz gönderileri için havalandırma gereklidir)
- Her paket, gerekli tüm işaretleri ve etiketleri barındıracak kadar büyük olmalıdır.
- Tehlikeli madde artıkları içeren paketler tamamen düzenlemeye tabidir
- Soğutma sıvısı olarak ıslak buz kullanılıyorsa paket bütünlüğü korunmalıdır
- Sıvılar için tasarlanan ambalajlar, sızdırmazlık testinden geçmelidir
- Plastik bidonlar ve bidonlar ve sert plastik ara dökme konteynerler (IBC) ve plastik iç kaplara sahip kompozit IBC’ler, beş yaşından büyükse kullanılamaz. Bu ambalajların üzerinde üretim tarihi yazılıdır.
- Kendiliğinden tepkimeye giren malzemeler ve organik peroksitler, PGII spesifikasyonlu ambalajlarda paketlenmelidir.
Sonuç olarak hava yoluyla tehlikeli mal taşımacılığı veya gönderimi yapılırken genel paketleme hükümlerine uyulması gerekmektedir. Eğer bu hükümlere uyulmuyorsa taşıma gerçekleştirilemez. Aynı şekilde yukarıda bahsedilen ve örneği verilen bazı sınıflar için gerekli özel paketleme hükümleri gerektiğinde uygulanmaz ise yine taşıma gerçekleştirilemez.